مجموعه آسان ردیاب (easyGPS) در این مطلب قصد دارد شما را با اصولی‌ترین مفاهیم مرتبط با دستگاه‌های ردیاب آشنا کند. پس از مطالعه این مقاله، درک کاملی از نحوه عملکرد ردیاب‌ها، کاربردهای آن‌ها و نکات کلیدی مربوط به استفاده و پیکربندی آن‌ها خواهید داشت.
این مقاله مناسب چه کسانی است؟
اگر بگوییم این مقاله فقط برای افرادی است که می‌خواهند با ردیاب آشنا شوند، در حق محتوای آن کم‌لطفی کرده‌ایم! این مقاله به‌طور ویژه به نیت آموزش پشتیبان‌های فنی تیم آسان ردیاب تدوین شده بود. اما فراتر از آن، اگر مصرف‌کننده هستید، پس از مطالعه این مطلب می‌توانید بهترین تصمیم را برای خرید و استفاده از ردیاب خودرو خود بگیرید. اگر از همکاران فروشنده ما هستید، با تسلط بر ویژگی‌ها و امکانات ردیاب‌ها، می‌توانید اطلاعات درستی به مشتریان خود ارائه دهید. و اگر به دنبال ورود به دنیای فنی پشتیبانی سیستم‌های ردیابی هستید، این مقاله به شما کمک می‌کند تا دانش کافی برای ارائه خدمات تخصصی را کسب کنید.
پیشاپیش از حجم نسبتاً بالای این مقاله عذرخواهی می‌کنیم، اما اطمینان داشته باشید که مطالعه آن کاملاً ارزشمند خواهد بود. هدف ما این است که با زبانی ساده، شفاف و کاربردی شما را از لحظه‌ی صفر، یعنی آشنایی با ردیاب، تا مرحله‌ی بهره‌برداری نهایی از دستگاه، همراهی کنیم.
—بدون پیچیدگی‌های فنی و اصطلاحات گیج‌کننده!
تعریف دستگاه ردیاب
دستگاه ردیاب یا GPS Tracker ابزاری است که برای نظارت، کنترل و افزایش امنیت در وسایل نقلیه، افراد، حیوانات، محموله‌ها و هر چیزی که قابلیت جابه‌جایی دارد، مورد استفاده قرار می‌گیرد.
آیا ردیاب GPS مانند مسیریاب‌های آنلاین کار می‌کند؟
خیر! این یک تصور اشتباه است که ردیاب‌های GPS را با سیستم‌های رهیابی بلادرنگ (Real-Time Navigation) مقایسه کنیم. برخی کاربران انتظار دارند که خودرو را روی نقشه، لحظه‌به‌لحظه و بدون تأخیر مانند مسیریاب‌هایی نظیر وِیز یا گوگل مپس مشاهده کنند، در حالی که این دو فناوری کاملاً متفاوت‌اند.
تفاوت ردیاب GPS و مسیریاب
- مسیریاب‌ها (مانند گوگل مپس) موقعیت لحظه‌ای شما را از طریق ماژول GPS گوشی دریافت کرده و همان لحظه نمایش می‌دهند.
- ردیاب‌های GPS موقعیت خود را پس از چندین مرحله پردازش به سرور ارسال می‌کنند و عوامل مختلفی مثل سرعت اینترنت دستگاه، کیفیت ارتباط، پردازش داده‌های ماهواره‌ای و… روی زمان نمایش تأثیر می‌گذارد.
چرا نمایش موقعیت در ردیاب کمی تأخیر دارد؟
از آنجایی که داده‌ها ابتدا از ماهواره‌های GPS به دستگاه، سپس از دستگاه به سرور و بعد به نرم‌افزار کاربر منتقل می‌شوند، یک تاخیر طبیعی بین ۳۰ تا ۱۲۰ ثانیه وجود دارد. این تأخیر در تمامی ردیاب‌ها (صرف‌نظر از برند و مدل) وجود دارد و به فاکتورهایی مانند سرعت اینترنت، کیفیت سیگنال GPS، تنظیمات دستگاه و… بستگی دارد.
سیم‌کارت دستگاه ردیاب و نکات مهم آن
یکی از مهم‌ترین عوامل در عملکرد صحیح دستگاه ردیاب، سیم‌کارتی است که روی آن قرار می‌گیرد. در بازار ایران، تمامی دستگاه‌های ردیاب از طریق سیم‌کارت ارتباط برقرار می‌کنند و در صورت وجود مشکل در سیم‌کارت، عملکرد ردیاب به‌طور مستقیم تحت تأثیر قرار خواهد گرفت. بنابراین، سیم‌کارت مورد استفاده باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
1. سیم‌کارت باید روشن و فعال باشد
برخی سیم‌کارت‌ها به دلیل عدم استفاده طولانی‌مدت، غیرفعال شده یا سوزانده شده‌اند. برخی دیگر دارای پین‌کد هستند که مانع از عملکرد ردیاب می‌شود.
برای اطمینان، با شماره سیم‌کارت تماس بگیرید؛ اگر پیام‌هایی مانند “سیم‌کارت خاموش است” یا “در دسترس نیست” یا “برقراری تماس امکانپذیر نیست” دریافت کردید، باید مشکل را برطرف کنید. به صورت فیزیکی بررسی و برطرف کنید. بسته به تنظیمات دستگاه، هنگام تماس باید یا بوق بخورد یا وارد حالت شنود شود یا بعد از اولین بوق، تماس رد شود.
۲. پوشش‌دهی قوی در منطقه
اکثر دستگاه‌های ردیاب موجود در بازار ایران از تمامی اپراتورهای سیم‌کارت (همراه اول، ایرانسل، رایتل و…) پشتیبانی می‌کنند. اما بهترین اپراتور بسته به منطقه‌ای که ردیاب در آن نصب می‌شود، متفاوت است. سیم‌کارتی که قرار است روی دستگاه بگذارید باید کمترین میزان اختلال و بیشترین پوشش‌دهی را در منطقه داشته باشد.
۳. قابلیت ارسال و دریافت پیامک
بسیاری از تنظیمات ردیاب از طریق پیامک انجام می‌شود. همچنین بسیاری از هشدارها نیز توسط پیامک از دستگاه به کاربر ارسال می‌شود. بنابراین سیم‌کارت باید شارژ کافی داشته باشد (در سیم‌کارت‌های اعتباری) یا بدهی معوق نداشته باشد (در سیم‌کارت‌های دائمی).
۴. قابلیت دریافت تماس
اگر دستگاه قابلیت شنود یا قابلیت ارسال موقعیت پیامکی با تماس به سیم‌کارت روی دستگاه را داشته باشد، باید سیم‌کارت بتواند تماس‌ها را دریافت کند. بنابراین در صورت دایورت بودن یا داشتن محدودیت در دریافت تماس‌ها، برخی قابلیت‌های ردیاب غیرفعال خواهند شد.
۵. قابلیت اتصال به اینترنت
مهم‌ترین بخش عملکرد ردیاب برای نرم‌افزار ما، اینترنت سیم‌کارت آن است. پس با توجه به حجم بسیار کمی که دستگاه‌های ردیاب از اینترنت مصرف می‌کنند، بهتر است از مصرف اینترنت با تعرفه آزاد استفاده شود. اما اگر قصد خرید بسته اینترنتی دارید، مطمئن شوید که سیم‌کارت محدودیت خاصی روی اینترنت نداشته باشد (برخی سیم‌کارت‌های دانش‌آموزی یا خاص، کیفیت پایینی دارند).
برای عملکرد صحیح دستگاه ردیاب، سیم‌کارت باید:
✅ روشن و فعال باشد.
✅ پوشش‌دهی قوی در منطقه موردنظر داشته باشد.
✅ امکان ارسال و دریافت پیامک داشته باشد.
✅ قابلیت دریافت تماس را داشته باشد.
✅ به اینترنت متصل شود.
هرگونه نقص در این موارد، می‌تواند کل یا بخشی از عملکرد دستگاه ردیاب را مختل کند.
پشتیبانی اپراتورها برای بررسی مشکلات سیم‌کارت
از آنجایی که تنها راه ارتباطی دستگاه ردیاب با سرور از طریق سیم‌کارت آن است، وجود مشکلاتی در سیم‌کارت می‌تواند باعث عدم عملکرد صحیح ردیاب شود. اگر تمامی نکات ذکر شده رعایت شد اما همچنان مشکلی در ارتباط دستگاه وجود داشت، کاربر باید مستقیماً با پشتیبانی اپراتور سیم‌کارت تماس بگیرد تا مشکل را برطرف کند.
راه‌های ارتباط با پشتیبانی اپراتورها
- همراه اول: 9990 (از خطوط همراه اول) – 09129990 (از سایر خطوط)
- ایرانسل: 700 (از خطوط ایرانسل) – 09377000000 (از سایر خطوط)
- رایتل: 200 (از خطوط رایتل) – 09202000000 (از سایر خطوط)
- شاتل موبایل: 100 (از خطوط شاتل موبایل) – 09981000000 (از سایر خطوط)
- لوتوس تل: 02191091529
- سامانتل: 09999999000 (از خطوط سامانتل) – 02187640000 (از سایر خطوط)
- های وب: 1565 و یا 02129400000
- مبین نت: 1575
نکته: در صورت بروز مشکل در ارسال پیامک، دریافت تماس یا اتصال به اینترنت، با شماره‌های بالا تماس بگیرید و مشکل سیم‌کارت خود را بررسی کنید.
استعلام‌ها و وضعیت‌های دستگاه‌های ردیاب
هر دستگاه GPS به روش‌های مختلفی امکان استعلام وضعیت خود را برای کاربران فراهم می‌کند. این روش‌ها شامل:
- چراغ‌های LED تعبیه‌شده روی دستگاه – برخی ردیاب‌ها وضعیت‌های مختلف خود را از طریق تغییر رنگ یا نحوه چشمک زدن چراغ‌ها نمایش می‌دهند.
- پیامک‌های استعلام وضعیت – برخی مدل‌ها قابلیت ارسال اطلاعات به کاربر از طریق پیامک را دارند.
- داده‌های ارسال‌شده به سرور نرم‌افزار – بعضی از ردیاب‌هایی که به سرور متصل هستند، وضعیت خود را در پنل نرم‌افزاری نمایش می‌دهند.
در بسیاری از مدل‌ها، ترکیبی از این روش‌ها (دو یا حتی هر سه مورد) برای ارائه اطلاعات به کاربر استفاده می‌شود. به این ترتیب، کاربر می‌تواند از وضعیت عملکرد بخش‌های مختلف ردیاب به‌طور دقیق مطلع شود.
واحدها و بخش‌های اصلی دستگاه‌های ردیاب
دستگاه‌های ردیاب شامل واحدهای مختلفی هستند که به‌صورت هماهنگ با یکدیگر فعالیت می‌کنند تا بهترین عملکرد را برای کاربران فراهم کنند. اما سه بخش اساسی وجود دارد که اهمیت ویژه‌ای دارند که معمولا در اکثر دستگاه‌ها برای هرکدام از این سه بخش، یک حالت خاص از چشمک زدن یا خاموش و روشن بودن LED نمایش وضعیت، در نظر گرفته می‌شود.
واحد تغذیه
این بخش مسئول تأمین جریان الکتریکی مورد نیاز دستگاه است. از آنجا که دستگاه‌های ردیاب دارای باتری داخلی هستند، این بخش اهمیت دوچندانی پیدا می‌کند. باتری داخلی باید به‌طور دقیق و طبق پروتکل مشخصی شارژ شود تا عمر آن به حداکثر برسد.
نکته: اگر باتری ضعیف باشد، این مسئله تأثیر مستقیم بر عملکرد بخش‌های پرمصرف مانند واحد GSM و GPRS خواهد گذاشت و موجب اختلال در کارکرد آن‌ها می‌شود.
واحد GPS
واحد GPS مسئول دریافت موقعیت دستگاه است. این واحد بسته به محیط‌های مختلف، از جمله محیط‌های مسقف یا مناطق با نویز، تأثیر زیادی خواهد پذیرفت. عواملی همچون جای‌گذاری نادرست دستگاه، مجاورت با ساختمان‌های بلند، نویزهای مقطعی، یا شرایط خاص محیطی می‌توانند باعث کاهش دقت و کیفیت دریافت، پردازش و ارسال داده‌ها شوند.
واحد سیم‌کارت (GSM و GPRS)
واحد GSM به تأمین ارتباط دستگاه با شبکه موبایل کمک می‌کند و وظیفه ارسال داده‌ها به سرور نرم‌افزار را دارد. دستگاه‌هایی که قابلیت ردیابی آفلاین (پیامکی) دارند، فقط از GSM استفاده می‌کنند، اما دستگاه‌های آنلاین برای ارسال داده‌ها به سرور نیازمند فعال بودن GPRS هستند.
نکته: ردیاب‌های آفلاین امکان ردیابی بدون اینترنت را فراهم می‌کنند و این قابلیت برای کاربران کاملاً رایگان و بدون محدودیت است. در حالی که ردیاب‌های آنلاین نیاز به هزینه سالانه و نرم‌افزار مخصوص دارند.
این سه بخش اصلی، مسئولیت اصلی عملکرد دستگاه‌های ردیاب را بر عهده دارند. اگر در هنگام استعلام مشکل در یکی از این بخش‌ها مشاهده کردید و تمام شرایط محیطی و فنی رعایت شده باشند، احتمالاً نیاز به بررسی سخت‌افزاری یا خدمات گارانتی خواهد بود. در این صورت، دستگاه باید به متخصص یا تأمین‌کننده ارسال شود.
پیکربندی دستگاه‌های ردیاب
دستگاه‌های ردیاب هرکدام تنظیمات و ویژگی‌های خاص خود را دارند که بسته به مدل و پروتکل‌های مربوط به آن‌ها، مراحل پیکربندی می‌تواند متفاوت باشد. در اینجا به صورت عمومی و برای اکثر دستگاه‌های ردیاب، مراحل پیکربندی آورده شده است.
ریست و آماده‌سازی جهت پیکربندی
برای دریافت تنظیمات جدید، برخی از دستگاه‌های ردیاب نیاز دارند که با دستور پیامکی (نه سخت‌افزاری) ریست شوند. این مرحله به دستگاه امکان می‌دهد که آماده دریافت پیکربندی‌های جدید شود.
معرفی IP و DNS سرور نرم‌افزار به ردیاب
برای اینکه دستگاه ردیاب بتواند دیتای خود را به سرور نرم‌افزار ارسال کند، باید IP یا DNS سرور آن را به دستگاه معرفی کنید. این تنظیمات به ردیاب کمک می‌کند تا مقصد مناسب برای ارسال داده‌ها را بشناسد.
تنظیم APN (نقطه اتصال) برای سیم‌کارت
هر سیم‌کارت، بسته به اپراتور خود، نام APN خاصی دارد. به‌طور مثال:
- همراه اول: mcinet
- ایرانسل: mtnirancell
- رایتل: rightel
در دستگاه‌های جدید، با توجه به پیشرفت تکنولوژی، دیگر نیازی به تنظیم دستی APN نیست و دستگاه‌ها به‌طور خودکار می‌توانند از اینترنت سیم‌کارت‌ها استفاده کنند، البته به شرطی که اینترنت سیم‌کارت فعال باشد.
تنظیم ریتم ارسال دیتا به سرور
دستگاه‌های ردیاب معمولاً یک استاندارد پیش‌فرض برای ارسال دیتا به سرور دارند، اما اکثر دستگاه‌ها این امکان را به کاربران می‌دهند که ریتم ارسال دیتا را تنظیم کنند. تنظیمات پیشنهادی معمولاً بر اساس موارد زیر انجام می‌شود.
- بازه زمانی: ریتم ارسال دیتا بر اساس زمان مشخص (مثلاً هر 30 ثانیه یک‌بار در حالت باز بودن سوئیچ و هر 900 ثانیه یک بار در حالت بسته بودن سوئیچ).
- بازه حرکتی: ارسال دیتا بر اساس مسافتی که دستگاه طی کرده است.
- بازه چرخشی: برخی از دستگاه‌ها می‌توانند بر اساس زاویه چرخش خودرو، دیتا ارسال کنند (مثلاً با چرخش ۳۰ درجه‌ای، یک پکت دیتا ارسال شود).
تنظیم منطقه زمانی
در برخی از دستگاه‌ها، تنظیم منطقه زمانی الزامی است. اگر این تنظیم انجام نشود، ساعت رویدادها، هشدارها و گزارش‌ها به‌درستی نمایش داده نخواهند شد و ممکن است با تأخیر یا پیش‌روی در زمان مشاهده شوند. تنظیم منطقه زمانی باعث هماهنگی با منطقه زمانی ایران (3:30+) می‌شود.
تنظیم شماره‌های مالک، مجاز و امین
بسته به پروتکل‌های دستگاه، شما می‌توانید شماره‌های موبایل مختلف را با سطوح دسترسی مختلف برای دستگاه تعریف کنید. این شماره‌ها می‌توانند برای دریافت هشدارها، شنود اطلاعات یا دیگر دستورات مجاز شوند. به‌طور مثال شماره‌هایی که می‌توانند هشدارها را دریافت کنند و یا شماره‌هایی که می‌توانند اطلاعات دستگاه را مشاهده کنند.
پیکربندی دستگاه‌های ردیاب به درستی و مطابق با نیازهای کاربر، می‌تواند تاثیر زیادی بر کارایی و دقت دستگاه‌ها داشته باشد. از این‌رو، این مراحل پیکربندی باید با دقت انجام شوند تا دستگاه به‌طور بهینه عمل کند.
نکته: استفاده از ریتم‌های پر مصرف، احتمال نویز پذیری و هنگ کردن دستگاه را افزایش می‌دهد. بنابراین توصیه می‌کنیم که از تنظیمات پیشنهادی نرم‌افزار easyGPS پیروی نمایید.
جمع بندی
اطلاعاتی که در این مقاله ارائه شد، شامل مباحث جامع و اصلی درباره عملکرد دستگاه‌های ردیاب است که به شما کمک می‌کند تا با اصول و اجزای اصلی این دستگاه‌ها آشنا شوید. این مباحث برای درک نحوه کارکرد و پیکربندی ردیاب‌ها بسیار مفید هستند.
در مقالات و آموزش‌های بعدی، اطلاعات دقیق‌تر و تخصصی‌تری درباره ردیاب‌های پرمصرف موجود در بازار ایران ارائه خواهد شد. این مقالات به طور اختصاصی به ویژگی‌ها، تنظیمات و جزئیات فنی و کیفی هر دستگاه پرداخته خواهند شد. بنابراین، پس از درک کامل مفاهیم این مقاله، پیشنهاد می‌شود که به سراغ این مقالات بروید تا با اطلاعات دقیق‌تر و به‌روزتری از دستگاه خود آشنا شوید.
این مقاله به عنوان پیش‌نیاز برای استفاده از هر دستگاه ردیاب محسوب می‌شود. پس از مطالعه و درک این مقاله و همچنین بررسی آموزش‌ها و مقالات اختصاصی مرتبط با دستگاه خود، آماده خواهید بود که به سراغ آموزش‌های استفاده از نرم‌افزار آسان ردیاب بروید. در این آموزش‌ها، سعی خواهیم کرد برای هر دستگاه یک آموزش اختصاصی و حتی دموی کاربری ارائه دهیم تا کاربران بتوانند به‌طور عملی و دقیق از دستگاه‌های ردیاب خود استفاده کنند.